De kwaliteit van makelaars in Frankrijk

De Franse ‘consumentenbond’ UFC Que Choisir bracht in de septemberuitgave 2007 van zijn gelijknamige magazine een onderzoek naar de kwaliteit van de makelaars. Een klanttevredenheidsenquête die werd ingevuld door 4377 lezers van het maandblad, aangevuld met een eigen journalistiek onderzoek. Resultaat: onder de maat.

Frankrijk mijdt de makelaar
Gemiddeld blijkt maar één op de twee clienten (51%) tevreden met de dienstverlening van zijn makelaar. Geen wonder dus dat in Frankrijk minder dan de helft van alle onroerend goed-transacties via de makelaar lopen, tegenover 90% in Engeland, 84% in Zweden en 75% in Nederland. De Fransen proberen liever rechtstreeks onder particulieren zaken te doen of (5%) de notaris in te schakelen.

Ondanks of dankzij regulering?
Eigenlijk is die grote ontevredenheid vreemd, als je bedenkt dat de Franse overheid er alles aan doet om het makelaarsvak te reguleren. Met de ‘Loi Hoguet’ uit 1970 zijn er strikte eisen gesteld aan het uitoefenen van het werk van Agent Immobilier. Sinds het amendement op deze wet uit 2005 moet je zelfs na de middelbare school minstens drie jaar vervolgopleiding hebben (bac +3), terwijl ook de sancties voor het ongeoorloofd uitoefenen van het vak aangescherpt zijn. Kennelijk worden de sancties voor ongeoorloofd handelen maar zelden ten uitvoer gebracht. In de praktijk blijken er namelijk zeer veel totaal incompetente makelaars rond te lopen, die de wetten aan hun laars lappen en van grote onkunde getuigen. Ook de economische wetten van vraag en aanbod kunnen het metier niet van klungels zuiveren, want de wettelijke regels verhogen de drempel voor nieuwkomers en houden de concurrentie buiten de deur.

Test van makelaars… geen ‘beste keuze’
Onder de kopregel “Welkom bij de treiterkoppen” legt Que Choisir uit dat het er deze keer niet van gekomen is om een “meilleur choix” uit te roepen. De resultaten van het onderzoek waren simpelweg te negatief. Er is gekeken naar vier grote ketens: Orpi (53), Guy Hoquet (49), Laforêt (48) en Century 21 (43). Daarnaast werd een groep ‘onafhankelijke kantoren’ (64) gecreëerd, omdat daarbij significant hoger gescoord werd. Tussen de haakjes staat het percentage tevreden klanten.

Toch blijven de resultaten bedroevend. Op persoonlijke contacten en reactietijd scoren sommige kantoren nog goed (onafhankelijken) tot redelijk (Orpi en Hoquet). De onafhankelijke kantoren bleken daarnaast gemiddeld nog goed te luisteren naar hun klanten en de wensen en eisen redelijk te noteren. Op alle andere punten wordt door alle kantoren een matig of – in de meeste gevallen – een ‘slecht’ genoteerd. Makelaars kunnen onvoldoende gegevens verstrekken over de huizen die ze aanbieden. Sommigen blijken ze zelfs helemaal niet te kennen en niets te weten van het huis zelf of de omstandigheden waarin het zich bevindt. Geen wonder dat ruim de helft van de huizenzoekers negatief is over de huizen die aangeboden werden. De conclusie van Que Choisir: De ‘agences’ zijn meer bezig met verhuren of verkopen dan met het luisteren naar de wensen van de huizenzoeker. Wat de zoeker ook vraagt, de makelaar laat hem alle objecten binnen zijn budget zien.

Wat kost het? Geen idee.
Informatieverstrekking blijft moeilijk. Als het om zijn tarieven en de woonkosten (belastingen, nutsvoorzieningen en dergelijke) gaat, is de makelaar zelfs bijzonder onmededeelzaam. Que Choisir noteert een dikke ‘slecht’ voor alle ketens en een ‘matig’ (61% tevredenheid) voor de zelfstandige kantoren.

Documentatie: bedroevend
Met tussen de 20% en 45% tevredenheid scoren de makelaars het allerslechtst op het verstrekken van verplichte documentatie. Bestemmingsplannen, mogelijke (overstromings)risico’s, reglement van vereniging van eigenaren, eventuele werkzaamheden aan gebouw of in de regio? Voor al dit soort documenten moet u niet bij de makelaar zijn. Zelfs voor het regelen van de verplichte onderzoeken (asbest, lood, energiebalans en in sommige streken termieten) blijkt men in 50% van de gevallen vergeefs bij de makelaar aan te kloppen.

Bron: UFC Que Choisir September 2007

Conclusie: vertrouw als koper niet blind op de makelaar

Makelaars – en dan met name de grote ketens – leveren volgens dit onderzoek in het algemeen slechte service, kunnen niet luisteren, bellen niet terug en willen maar één ding: zo snel mogelijk en zo duur mogelijk verkopen. De onafhankelijke (familie)bedrijven luisteren beter en proberen hun aanbod aan de vraag aan te passen. Voor alle makelaars geldt dat zij hun zaken (gemiddeld) slecht op orde hebben, niet voldoende weten van de objecten in hun portefeuille, slecht op de hoogte zijn van de omstandigheden en een broertje dood hebben aan alle informatie die hun resultaat negatief zou kunnen beïnvloeden (bestemmingsplannen, bouwwerkzaamheden, overstromingsrisico’s). Ze willen verkopen et c’est tout. Point barre.

Het is dus aan de koper zélf om zich van al deze zaken te vergewissen. En eventueel kan een goede notaris nog hand- en spandiensten verlenen voor het regelen van de verplichte onderzoeken. Al kun je je afvragen of een makelaar voor de 6% commisssie die hij vraagt niet ietsje meer service zou kunnen verlenen.

De alternatieven
Gelukkig zit je als koper niet aan de makelaar gebakken. Voor het vinden van een huis in Frankrijk zijn er prima alternatieven. Ga maar na: 50% van de transacties vindt zonder makelaar plaats. Kopers en verkopers vinden zich dan kennelijk via een bord in de tuin (niet onderschatten!) de krant en de huizensites, zoals de reuzen Particulier à Particulier, Paru Vendu, de notarissensite Immonot en natuurlijk mijn eigen snel groeiende dwergje IMMOGO!

Voor het aankooptraject zelf kun je óók best zonder makelaar. Er zijn gespecialiseerde bureaus die het aankoopproces begeleiden en/of voor vertalingen zorgen. Ook steeds meer Fransen weten de weg naar dit soort bureaus te vinden. En het is dan grappig om te merken dat het weer de Hollanders zijn die het voortouw nemen in deze tak van dienstverlening. Een succesvolle initiatief is bijvoorbeeld Compromis de Vente. Voor kritische preselectie is er bovendien Check Property.

Geef je locale makelaar een kans!
Laat de slechte resultaten van de makelaars in het consumentenonderzoek je er niet van weerhouden tóch met een aantal makelaars in zee te gaan als je een huis zoekt. Wees echter kritisch op hun prestaties, stel concrete eisen en tik ze op de vingers als ze je om het even wat laten zien. Uiteindelijk gaat het hier om gemiddelden. Er zit zonder twijfel ook koren onder het kaf. Wij kennen persoonlijk enkele uitstekende makelaars die zeker niet voldoen aan het hier geschetste stereotype.